Fizjologia pracy tarczycy oraz czym jest Hashimoto?

Choroba Hashimoto czyli przewlekłe zapalenie tarczycy prowadzi do stopniowego niszczenia tarczycy i tym samym do spadku produkowanych przez nią hormonów. Hashimoto należy do grupy chorób autoimmunologicznych, czyli takich w których odchodzi do ataku organizmu przez własne komórki. Hashimoto należy do najczęstszych przyczyn niedoczynności tarczycy. 

Czym jest Hashimoto?

Choroba Hashimoto przez lata może przebiegać całkowicie bezobjawowo, co jest bardzo niebezpieczne, ponieważ nieleczona niedoczynność tarczycy może spowodować choroby serca czy niepłodność. Hashimoto to według naukowej definicji przewlekłe limfocytowe zapalenie tarczycy. Do tej pory nie wiadomo dokładnie jaka jest przyczyna choroby Hashimoto. Specjaliści uważają, że do wystąpienia tej choroby mogą się przyczynić czynniki genetyczne i hormonalne oraz nadmiar jodu i promieniowanie radioaktywne.  

Kto jest zagrożony?

Szacuje się, że choroba Hashimoto dotyczy około 2% populacji. Na zachorowanie szczególnie narażone są osoby u których w rodzinie wystąpiła już choroba Hashimoto lub inne choroby autoimmunologiczne takie jak celiakia, reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń czy cukrzyca typu 1. Choroba prawie 8 razy częściej dotyka kobiety niż mężczyzn. Najczęściej ujawnia się u dorosłych pomiędzy 40 a 60 rokiem życia. Ostatnio jednak coraz częściej wykrywana jest u młodych osób, a nawet nastolatków. 

Objawy

Choroba Hashimoto przez lata może nie dawać żadnych objawów lub dawać je bardzo dyskretnie. Do najczęstszych objawów należą zmęczenie, bladość lub obrzęk twarzy, pogrubienie rysów, senność, ciągłe uczucie zimna, pogorszenie sprawności intelektualnej, przybranie na wadze, ból stawów i mięśni, zaparcia, bladość, suchość i łuszczenie się skóry, w tym tzw. objaw brudnych łokci i kolan – pociemnienie skóry w obrębie kolan i łokci, wypadanie i łamliwość włosów, nieregularne lub obfite miesiączki, trudności w zajściu w ciążę, depresja, spowolnione tętno (bradykardia), nadciśnienie tętnicze, zwiększone stężenie cholesterolu, anemia oraz chrypka i matowy głos. Należy jednak pamiętać, że objawy zależą od zaawansowania choroby i konkretnego organizmu. 

Psychika

Choroba Hashimoto ma również bardzo duży wpływ na zdrowie psychiczne. Choroba ta wywołuje także problemy psychiczne takie jak trudności w koncentracji, problemy z pamięcią, wahania nastroju, nadaktywność lub obniżenie aktywności, problemy ze snem, depresję czy spadek poczucia własnej wartości. Objawy te powinny ustąpić wraz z uregulowaniem niedoczynności tarczycy, jednak kiedy złe samopoczucie się utrzymuje mimo leczenia należy porozmawiać z lekarzem, ponieważ konieczna może się okazać terapia u psychologa lub psychiatry. 

Diagnostyka

Chorobę Hashimoto diagnozuję się na podstawie wywiadu lekarskiego, badania fizykalnego i badań laboratoryjnych, a czasami również badań obrazowych. Zazwyczaj lekarz zleca zbadanie stężenia TSH. W przypadku gdy poziom tego hormonu wykracza ponad normę może to wskazywać na niedoczynność tarczycy. Po wykryciu podwyższonego stężenia TSH lekarz może zlecić kolejne badania takie jak badanie USG tarczycy, które pozwala określić rozmiar tarczycy. W czasie choroby Hashimoto dochodzi bowiem do zmniejszenia lub zwiększenia tego organu. 

Leczenie

Leczenie choroby Hashimoto polega przede wszystkim na farmakologicznej regulacji ilości hormonów produkowanych przez tarczycę, co pozwala przywrócić prawidłową pracę organizmu. Leczenie jest dobierane indywidualnie do pacjenta ze względu na jego wiek, masę ciała i inne problemy zdrowotne. Odpowiednie leczenie daje bardzo dobre rokowania dla osób chorych i pozwala na likwidację objawów choroby. Hashimoto nie można zapobiec jednak nowoczesna medycyna pozwala wykryć chorobę w bardzo wczesnym stadium. Większość chorych niestety musi kontynuować leczenie do końca życia i być pod opieką endokrynologa. 

Dieta

Bardzo istotnym elementem leczenia choroby Hashimoto jest dieta, która jeśli jest dobrze skomponowana może pomóc w obniżeniu poziomu TSH. Dietę należy ułożyć indywidualnie, najlepiej wspólnie z dietetykiem. Osoby chore na Hashimoto powinny w ciągu dnia spożywać 4-5 małych posiłków w regularnych odstępach czasu. Z diety należy wykluczyć żywność wysoko przetworzoną, dania fast food oraz słodycze. Nie zaleca się także spożywania dan smażonych oraz pieczonych. Osoby chore na Hashimoto powinny również nauczyć się czytać etykiety produktów spożywczych, ponieważ niezwykle ważne jest utrzymanie w diecie odpowiedniej ilości jodu. Warto również zwrócić uwagę na inne witaminy i składniki mineralne. Trzeba zadbać o odpowiedni poziom selenu, cynku, żelaza, witaminy A i D oraz witamin z grupy B, ponieważ są one wykorzystywane do syntezy hormonów produkowanych przez tarczycę. Bardzo istotne jest również nawadnianie organizmu, czyli wypijanie co najmniej 2 litrów płynów dziennie. Osoby chore na Hashimoto często mają problemy z wagą, nie zaleca się im jednak drastycznego obniżenia kalorii w diecie, ponieważ jest to niebezpieczne ze względu na aktywność tarczycy. Chorujący powinni za to zwiększyć w swoim życiu udział aktywności fizycznej, która pomoże utrzymać prawidłową wagę ciała. 

Więcej o fizjologii pracy tarczycy oraz o tym czym jest Hashimoto: https://sportswebinar.pl/webinary/zdrowie/hashimoto-fizjologia-tarczycy